حوزه انقلابی، حوزه درک نیازها و لحظه ها است | روایتی از چگونگی شکل گیری مجمع نمایندگان طلاب

به گزارش خبرگزاری رسا، با توجه به این که دوره هفتم مجمع نمایندگان طلاب رو به پایان و در آستانه دوره جدید هستیم، این بار به سراغ آیت الله حسینی بوشهری رفتم و با ایشان در خصوص، منشور روحانیت، شاخصه حوزه انقلابی و تفاوت ذاتی حوزه انقلابی با حوزهای که انقلابی نیست، بهترین اقدام برای انقلابی ماندن حوزه و انتخابات هشتمین دوره مجمع نمایندگان طلاب گفت و گویی داشتیم که در ادامه تقدیم خوانندگان محترم می شود.

درباره نحوه تشکیل مجمع نمایندگان طلاب که در حقیقت لبیکی به فرمایشات حضرت امام(ره) در منشور روحانیت بوده، از آیت‌الله  الله حسینی بوشهری خواسته شده تا در خصوص این منشور که به نوبه خود سرآغاز حرکت نوین جامعه مدرسین هم شده توضیحاتی بفرمایند.

حتماً حوزویان ما با منشور روحانیت که از کلمات ارزشمند حضرت امام(ره)است آشنا هستند. در آنجا فرازهای مختلفی وجود دارد و مسئولیت هایی را برای حوزویان مشخص کرده است و بیان تاریخچه ای از وضعیت حوزه و نگاه هایی است که بعضی از حوزویان به بزرگان حوزه داشته اند.

یکی از فرازهایی که زمینه تشکیل مجمع نمایندگان طلاب را از سوی جامعه محترم مدرسین فراهم کرد، یک توصیه ای بود که حضرت امام(ره)در آنجا به جامعه مدرسین و طلاب داشتند. توصیه امام(ره)به جامعه مدرسین این بود که جامعه مدرسین باید طلاب عزیز انقلابی، زحمت کشیده، کتک خورده و جبهه رفته را از خود بداند، حتماً با آنان جلسه بگذارد و از طرح ها و نظریات آنان استقبال کنند و از آن طرف طلاب انقلابی هم، مدرسین عزیز طرفدار انقلاب را محترم بشمارند و با جامعه مدرسین همکاری کنند تا دچار اسلام آمریکایی نشوند.

بعد از آن، جامعه مدرسین به این فکر افتاد که چه باید کند و با چه مکانیزمی فرمایشات حضرت امام(ره)را محقق نماید؟ یعنی چگونه با طلاب جلسه بگذارند و از نقطه نظرات آنان مطلع گردند؟

این فرمایش امام راحل در شرایطی صادر شد که فضای درونی حوزه مقداری نامناسب بود. رابطه ها به عللی بین طلاب با جامعه مدرسین و بزرگان حوزه تقریباً تیره شده بود و امام(ره)با این پیامشان خواستند التیامی به وضعیت موجود ببخشند.

در آن ایام که حضرت آیت‌الله  مشکینی ریاست جامعه مدرسین را بر عهده داشتند، دست به کار شدند و گفتند: راهکار این است که انتخاباتی راه اندازی، و در پرتو این انتخابات، این بستر را فراهم کنیم که نمایندگان طلاب و فضلای حوزه، نقش واسط بین مدرسین و بدنه حوزه را داشته باشند. اگر مسایل و مشکلاتی در میان طلاب وجود دارد را به جامعه مدرسین منتقل کنند و در مقابل نقطه نظرات جامعه مدرسین را به بدنه حوزه انتقال دهند. خروجی این حرکت این شد که پس از انتخابات، یک مجمع به نام «مجمع نمایندگان طلاب» تشکیل شد، ولی وقتی آیت‌الله  مشکینی خواستند که گزارش برگزاری انتخابات را تقدیم محضر حضرت امام نماید، متأسفانه امام دعوت حق را لبیک گفتند و امت اسلامی در فقدان آن اسوه پاکی عزادار شد.

در مرحله اول هیئت رئیسه ای برای مجمع نمایندگان طلاب تشکیل شد و یکی از کارهای کلیدی و اصلی خود را تهیه اساسنامه مجمع نمایندگان طلاب قرار داد. در آن مرحله با وقت گذاری و برنامه ریزی- آیت‌الله فاکر که با دلسوزی پیگیر این کار بودند-در نهایت اساسنامه مجمع نمایندگان طلاب با چینش و ترتیب مناسب آماده شد و وظایفی برای مجمع نمایندگان طلاب و نمایندگان تعیین شد، و عناوین کمیسیون هایی پیشبینی شد و بعد از آن آیین نامه انتخابات تنظیم شد. 

خوشبختانه هم اینک نزدیک به سه دهه «مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم» شکل گرفته است و در آستانه برگزاری انتخابات دوره هشتم آن هستیم، مجمع به یک رشد و بالندگی خوبی رسیده است، اخیراً ملاقاتهایی که مجمع نمایندگان طلاب با رهبر معظم انقلاب داشتند، نقش «تبیین» را به مجمع نمایندگان طلاب سپردند که بایستی مجمع نمایندگان طلاب مسایل حوزه و نظام را برای همگان تبیین کنند.

اوج مسئولیت مجمع نمایندگان طلاب از زمانی شروع شد که دو سال قبل نمایندگان دیداری با رهبر معظم انقلاب داشتند. آنجا ما شاهد بیانات ایشان در رابطه با حوزه انقلابی و مسایل مختلف دیگری بودیم که منشأ یک تحول جدید در حوزه علمیه شد. پس از آن دیدار ما شاهد برگزاری همایش ها، سمینارها و نشست های مختلفی بودیم که هنوز هم ادامه دارد، بخصوص ما در زمان مدیریت حوزه، یک سازوکار مفصلی در رابطه با حوزه انقلابی و وظایف آن به شورای عالی حوزه پیشنهاد دادیم و شورا هم آن را تصویب کرد و بعد از آن هم یک مسئولیتی در مدیریت حوزه برای پیگیری مسایل سیاسی و اجتماعی تصویب شد که برادر بزرگواری الآن عهده دار این مسئولیت هستند.

قبل از دیدار مجمع نمایندگان طلاب با رهبر معظم انقلاب و در برهه ای از زمان این سؤال مطرح بود که نقش مجمع نمایندگان طلاب چیست؟ ولی طلاب الآن احساس می کنند که جایگاهشان از نگاه رهبر معظم انقلاب، جایگاه قابل توجهی است، همچنین از نگاه مراجع هم مجمع نمایندگان طلاب دارای جایگاه قابل توجهی است و مجمع نمایندگان طلاب، در طول سال با مراجع دیدار دارد و از رهنمودهای آنها استفاده می کند.

با توجه به اقداماتی که مجمع نمایندگان طلاب در رابطه با نیازهایی که در حوزه احساس می کنند و طرح هایی که به جامعه مدرسین و شورای عالی پیشنهاد می دهند و شخصیت هایی که در مجمع نمایندگان طلاب دعوت می کنند، نشست های استانی و شهرستانی که برگزار می شود، حوزه امروز دارای یک نشاط و شادابی خاصی است، به خصوص طلاب و فضلای جوان که احساس می کنند در این عرصه می توانند نقش آفرین باشند.

نظر حضرتعالی نسبت به شاخصه حوزه انقلابی و تفاوت ذاتی حوزه انقلابی با حوزهای که انقلابی نیست، نسبت به نفوذ دشمن که تأکید حضرت آقا هم بود، چیست؟

حوزه انقلابی حوزه ای است که علاوه بر پایبندی به اخلاق، و دانش اندوزی، در بُعد مسئولیت شناسی و عالم به زمان بودن هم نقش کلیدی و اساسی دارد. در حوزه انقلابی باید نظرات بزرگان و تراث گذشته را حفظ کرد و بها داد و متناسب با مقتضیات زمان، تحول ایجاد کرد که اینها از ویژگی های حوزه انقلابی است.

حوزه انقلابی حوزه درک نیازها و لحظه ها است، به خصوص برای حوزه ای که در کشورش انقلاب شده و نظام طاغوتی جای خود را به نظام اسلامی داده است، امروز شرایط منطقه ای، جهانی و ملی، اقتضائات ویژه ای را می طلبد و یک طلبه انقلابی هم که در یک چنین حوزه انقلابی حضور دارد، باید با در نظر گرفتن تمام جهات، یک دیدبان هوشیار برای نظام اسلامی باشد. بصیرت، آگاهی، تیزبینی و هوشمندی از لوازم مهم حوزه انقلابی و طلبه در تراز انقلاب است. اگر این ویژگی ها را یک طلبه در جایگاه های مختلف داشته باشد و با این ویژگی ها بدرخشد، توانسته است آن نقش انقلابی بودن خود را ایفا کند.

حوزه انقلابی حوزه ای است که در مقابل نفوذها و کسانی که قصد ضربه زدن به این نظام را دارند و می خواهند بدبینی نسبت به حوزه ایجاد کنند و حوزه را ناکارآمد جلوه بدهند، بی موضع نیست، بلکه با موضع روشن، حضور پیدا می کند و نقش خود را ایفا می کند.

پیرو فرمایش رهبر معظم انقلاب و توضیحی که فرمودید، اولین اقدامی که در رابطه با حوزه انقلابی انجام شد جامعه مدرسین یک همایش باشکوهی پیرامون اهداف و منویات رهبر معظم انقلاب نسبت به حوزه انقلابی و خطر نفوذ برگزار کرد و بعد هم نهادهای دیگر نیز همایش هایی در همین راستا داشتند؛ آیا نظر حضرتعالی این است که این کار کافی است یا اقدامات لازم و ضروری دیگری هم بایستی ادامه داشته باشد و بهترین اقدام را شما چه می دانید؟

من معتقدم حرکت انقلابی در حوزه، یک حرکت گذرا و موقت نیست که بخواهد به همین یک اقدام بسنده شود و بگوید ما به مسئولیت و رسالتمان عمل کردیم و کار را پایان یافته تلقی کنیم، بلکه حوزه انقلابی و شرایط انقلاب، مثل یک چشمه ای است که همیشه بایستی در جریان باشد و اگر متوقف شود، آثار زیان باری به دنبال دارد. بنابراین راهکار، تنها برگزاری همایش نیست، همایش فقط می تواند یک بستر و زمینه باشد که توجه ها را به خودش جلب کند.

علاوه بر این همایش ها، باید آن مصوبه ای که بعد از دیدار مجمع نمایندگان طلاب با رهبر معظم انقلاب تهیه و روی آن کار شد؛ چه در زمینه مسایل درسی، چه در زمینه جذب استاد برای حوزه و چه در رابطه با نفوذ و بندهای مختلفی که در آن پیش بینی شده، عملیاتی و اجرایی گردد.

همایش برگزار کردن یک روز یا دو روز است و تمام می شود، اما آنچه که برای حوزه انقلابی لازم است بیندیشیم، نگاهی به درون حوزه و اجزای حوزه است که ببینیم طلبه، استاد و گزینش ما در چه جایگاهی قرار دارد، درس و بحث و مواد آموزشی و نقش تبلیغی ما در راستای مسایل انقلابی چگونه است؟ آیا ما مانند گذشته هستیم یا با یک تحول با مسایل برخورد می کنیم؟ 

دغدغه ای که حوزه نسبت به انقلاب دارد چگونه است؟ یک مجموعه ای را بایستی سازماندهی کنیم که آن حوزه انقلابی مورد نظر رهبر معظم انقلاب و حوزویان دلسوز، تحقق پیدا کند.

در زمان مدیریت حضرتعالی شورایعالی بایدها، نبایدها و شاخصه های حوزه انقلابی و اقداماتی که حوزه انقلابی نیاز دارد را مصوب کرد، به نظر حضرتعالی چه مقدار توانستند بعد از شما نسبت به اجرایی کردن این مصوبه اقداماتی را انجام دهند؟

بنده اطلاع زیادی ندارم و از بدنه کار مدیریت جدا هستم. الآن دوستانی که مسئولیت دارند، قطعاً انگیزه شان اگر بیشتر از ما در این جهت نباشد، کمتر نیست. قاعدتاً پیگیری کردند و امیدواریم که شاهد گزارش خوبی از سوی مدیریت، به شورای عالی حوزه باشیم. در شرایط فعلی ممکن است که ما مصوبه را قوی تری داشته باشیم، ولی آن مصوبه به عنوان یک مبنای بسیار خوبی برای اجرای آن بایدها و نبایدهای حوزه انقلابی است.

الآن که دوره هفتم مجمع نمایندگان به پایان رسیده، لطفاً بفرمایید که جامعه مدرسین نسبت به انتخابات دوره هشتم، چه تمهیدات و مقدماتی را برای برگزاری باشکوهتر انتخابات انجام داده است؟

برگزاری هر انتخاباتی سازوکار خودش را دارد، انتخابات مجمع نمایندگان طلاب نیز در یک جایگاه محدودتر، نیاز به سازوکارهای خاص خودش را می طلبد. از چند ماه قبل و پس از اینکه مجمع نمایندگان طلاب، گزارشی مبنی بر نزدیک بودن اتمام دوره هفتم ارائه داده، جامعه مدرسین به کمک شورای عالی، به تشکیل ستاد برگزاری انتخابات و هیئت نظارت بر انتخابات همت گماشته است، و خوشبختانه اقبال خوبی هم از سوی حوزویان و حوزه های مختلف استانی و شهرستانی  شاهد هستیم که بر اساس آنچه برنامه ریزی شده، انشاءالله انتخابات برگزار خواهد شد.

جریان انتخابات مجمع نمایندگان طلاب، یکی از نکات مورد اهتمام امام راحل(ره)بوده که جامعه مدرسین، آن اشاره امام(ره)را به «مجمع نمایندگان طلاب» تبدیل کرد و خوشبختانه در طول این مدت نمایندگان طلاب، گام های بسیار خوبی را برای رفع مشکلات گوناگون طلاب برداشتند و مشاوران امینی برای رشد اخلاقی و علمی طلاب بودند و این گام بسیار مهمی است که در حوزه برداشته شده است. انتظار جدی ما این است که در روز انتخابات، همه حوزویان در هر جایگاهی که هستند، هم خودشان برای اینکه لبیکی به امام(ره)و رهبر معظم انقلاب گفته باشند با شور و علاقه وصفناپذیری در انتخابات شرکت کنند و هم دیگران را تشویق کنند، تا این انتخابات با سایر انتخاباتی که در ادوار گذشته برگزارشده یک امتیاز ویژهای داشته باشد.

انتظار این است که حضور پر شور طلاب و فضلا در این انتخابات باعث انتخاب افرادی شود که دارای یک پشتوانه قوی باشند و موقعی که اظهارنظری می کنند، این اظهارنظر از یک عقبه و پشتوانه ای قوی همراه باشد که حرفشان برای شنوندگان و مخاطبان شان تأثیرگذار باشد. 

به نظر حضرتعالی طلاب به چه نماینده ای رأی بدهند که در تراز «مجمع نمایندگان طلاب» و شایستگی این جایگاه و در راستای فرمایشات رهبر معظم انقلاب و مراجع باشد؟ 

برای انتخاب یک نماینده، از سوی ستاد انتخابات و آیین نامه انتخاباتی مجمع نمایندگان طلاب، یکسری ضوابط و شرایط پیش بینی شده است که آن کف کار است، هم از نظر درسی و پایه علمی و هم از جهات دیگری که در آنجا مطرح شده است که قطعاً هر نماینده بایستی واجد آن شرایط باشد. اما آنچه بنده فکر می کنم این است که هرچه جایگاه نمایندگان از نظر علمی، اخلاقی و وقار بالاتر باشد، به همان تناسب جایگاه مجمع نمایندگان طلاب بالاتر خواهد بود؛ یعنی هرچه نمایندگان وزین تر، اخلاقی تر، علمی تر و صاحبن ظرتر باشند، طبعاً وجودشان تأثیرگذارتر است، و با وجود چنین افرادی، مجمع نمایندگان طلاب حرف برای گفتن دارد.

 اینکه افرادی در مجمع نمایندگان طلاب فقط حاضر شوند، اما صاحب نظر نباشند و نتوانند نقشی که برعهد دارند را به درستی ایفا کنند، به همان نسبت تأثیرگذاری شان، هم در مجمع و هم در جلسات استانی و شهرستانی با اقبال کمتری مواجه خواهد شد. بنابراین افرادی بایستی انتخاب شوند که وقتی در مجمع عمومی یا کمیسیون های آن طرحی را ارائه می کنند، همگان آن طرح و ایده را تحسین  کنند./1324/د۱۰۱/ج